سایز و ضخامت لوله های مانیسمان چگونه مشخص می شود؟

ابعاد یک لوله را می توان با سه پارامتر قطر داخلی، ضخامت دیواره و قطر خارجی مشخص کرد.

استانداردهای نمایش سایز لوله های مانیسمان

• ابتدایی ترین سیستم برای سایز لوله های فلزی ،بر اساس استاندارد (IPS )  Iron pipe size طراحی شد. که سایز بیان شده بر اساس این استاندارد، قطر تقریبی داخلی لوله را بر حسب اینچ بیان می کرد. برای مثال یک لوله با IPS 6 قطر داخلیش تقریبا برابر با 6 اینچ می باشد وبه دنبال استفاده از این استاندارد ، کاربران لوله ها را تنها با یک سایز می شناسند. در ابتدا لوله های تولید شده در هر سایز تنها دارای یک ضخامت مشخص بود که به ضخامت استاندارد یا      STD معروف می باشد . و نیازمندی  به لوله هایی با ضخامت و تحمل فشار بیشتر باعث تولید لوله های با ضخامت بیشتر و معرفی استانداردهای XS ,XH ,XXS ,XXH شد.
• همگام با توسعه و پیدایش متریال مقاوم در برابر خوردگی و نیاز به لوله هایی با ضخامت کمتر، روش جدیدی جهت شناسایی سایز و ضخامت لوله معرفی و استاندارد (NPS) Nominal Pipe Size جایگزین استاندارد IPS شده و پارامتر جدیدی با عنوان (SCH) schedule جهت  مشخص کردن ضخامت لوله های فلزی نیز اضافه گردید.
  استاندارد NPS یک عدد بدون بعد برای شناسایی سایز لوله است و  لوله های با NPS 3/8 تا NPS 12 قطر بیرونی بزرگتر از مشخصه ی NPS می باشند. اما قطر خارجی لوله ها با NPS 14 با مشخصه ی NPS برابر است. برای مثال قطر خارجی یک لوله با NPS 14 برابر با 14 اینچ بوده  و NPS 2 لوله ای دارای  قطر بیرونی  2.375 اینچ می باشد .  مطابق این استاندارد قطر داخلی لوله به ضخامت لوله و مشخصه SCH بستگی دارد.

• استاندارد (DN ) Diameter Nominal یک مشخصه ی بدون بعد  دیگر برای سایز لوله در سیستم متریک می باشد  که توسط استاندارد (ISO (International Standards Organization تعیین گردید . استاندارد DN و استاندارد NPS با هم در ارتباطند . به عنوان مثال DN 50 ابعادی مطابق با NPS 2 دارد.

ضخامت دیواره لوله مانیسمان

• ضخامت لوله مانیسمان را با SCHEDULE تعیین می کنند . (مثلا SCH 20, 40, 80, 160.)
• SCHEDULE هر لوله به طور تقریبی مقداری برابر با 1000 P/S فشار. P) برابر با فشار سرویس و S برابر فشار مجاز سیستم که  فشارهای مذکور بر حسب پوند بر اینچ مربع (Psi) بیان می شود(
   به طور کلی هر چه SCHEDULE یک لوله بیشتر باشد ضخامت آن نیز بیشتر است.

• بنابراین هر لوله با یک NPS معین ، دارای قطر خارجی یکسان و قطرهای داخلی متفاوتی می باشد  که به SCHEDULE آن بستگی دارد. در جدول زیر قطر بیرونی مربوط به هر سایز نامی را مشاهده می کنید.

 معمولا SCHEDULEهایی که با حرف S همراه هستند و مطابق استاندارد ASME B36.19 باشند رادر صنعت لوله های فولادی استنلس استیل استفاده می کنند. از آنجا که استاندارد ASME B36.19 تمامی سایزهای لوله را پوشش نمی دهد بنابراین از استاندارد ASME B36.10 برای سایز لوله های فولادی کربن استیل که در ASME B36.19 ذکر نشده، استفاده می شود.